Seplenienie / sygmatyzm/ to wada wymowy, która dotyczy głosek dentalizowanych, takich jak /s, z,c,dz/, /sz, ż, cz, dź/ oraz /ś, ź, ć, dź/.
Rodzaje seplenienia:
Seplenienie może występować w różnych formach:
- Seplenienie międzyzębowe – jest najczęstszą formą seplenienia, w której osoba wymawia głoski, wsuwając język między zęby. Powoduje to charakterystyczne zniekształcenie dźwięków i może wpływać na czytelność wypowiedzi.
- Seplenienie boczne – przyczyny w tym przypadku są następujące: dźwięk wydobywany jest boczną stroną języka, co sprawia, że głoski „szumiące” brzmią nietypowo i są trudne do zrozumienia.
- Seplenienie przyzębowe – występuje, gdy język dotyka tylnych powierzchni zębów, co prowadzi do zniekształcenia dźwięków i może powodować problemy z klarownością mowy.
- Seplenienie nosowe – w tej formie powietrze zamiast przez usta przepływa przez nos, co skutkuje niewyraźnymi i przytłumionymi dźwiękami.
Zidentyfikowanie rodzaju seplenienia to kluczowy krok w procesie terapeutycznym, ponieważ każda z tych form wymaga indywidualnego podejścia oraz specyficznych ćwiczeń, które pomogą przywrócić poprawną wymowę.
Seplenienie w wieku przedszkolnym jest stosunkowo częstym zjawiskiem. W tym okresie, u dzieci intensywnie rozwija się ich aparat mowy i wymowa poszczególnych głosek. Często jest ono związane z fizjologicznym rozwojem i może być przejściowe. Jednakże, w niektórych przypadkach wymaga interwencji logopedycznej. Jeśli rodzice zauważą, że dziecko wymawia głoski z błędnym ułożeniem języka, np. między zębami, warto skonsultować się z logopedą. Będzie on w stanie ocenić, czy dziecku potrzebna jest terapia logopedyczna. Jeżeli zatem jako rodzic zauważasz seplenienie u 3-,4- lub 5-latka, pamiętaj, że wczesna pomoc pozwala na szybkie wyeliminowanie problemu, zanim niewłaściwa wymowa się utrwali. Dzięki ćwiczeniom logopedycznym dzieci mogą z łatwością opanować poprawne nawyki artykulacyjne, co wpływa na dalszy rozwój mowy i pewność siebie w kontaktach z rówieśnikami.
Ćwiczenia na seplenienie:
Poprawa wymowy w przypadku seplenienia wymaga regularnych i dobrze dobranych ćwiczeń.
- Ćwiczenia na ułożenie języka – w większości przypadków seplenienie wynika z niewłaściwego ułożenia języka. Logopeda może pokazać, jak ustawiać język przy różnych głoskach, aby wydobyć właściwy dźwięk. Dobrym ćwiczeniem jest świadome dotykanie górnych zębów czubkiem języka, co może pomóc w opanowaniu międzyzębowej wymowy.
- Ćwiczenia wibracji języka – wibracje mogą być pomocne w treningu poprawnej wymowy głosek szumiących. Ćwiczenia te polegają na powolnym i kontrolowanym wibracyjnym ruchu języka przy wymawianiu określonych dźwięków.
- Ćwiczenia oddechowe – kontrola oddechu to ważny element poprawnej wymowy. Ćwiczenia takie jak głębokie oddychanie przeponą oraz dmuchanie przez słomkę mogą pomóc w kontrolowaniu przepływu powietrza, co wpływa na jakość dźwięku.
- Ćwiczenia z lustrem – ćwiczenia przed lustrem pozwalają zobaczyć ułożenie języka i ust, co pomaga w samokontroli i świadomości artykulacyjnej. Obserwowanie siebie podczas mówienia może być niezwykle pomocne w wyeliminowaniu błędów.
Długość terapii może różnić się w zależności od rodzaju i nasilenia problemu oraz od zaangażowania dziecka i rodziców w regularne ćwiczenia. Systematyczność i współpraca z logopedą są kluczowe dla osiągnięcia trwałych rezultatów.
